Visargasandhi | विसर्गसन्धिः | বিসর্গসন্ধি

Watch this topic in YouTube: Click to View

अच् : + अल् (अल् = अच् + हल्)। अच् : + अच्। अच् : + हल् (हल् = हश् + खर्)

१)      १. अच् : + खर्

a.    अच् : + क्, ख्, प्, फ्, श्, ष्, स् = अच् :+ क्, ख्, प्, फ्, श्, ष्, स् (रामः क्रीडति = रामः क्रीडति। रामः खेलति, रामः पठति, रामः फलम् (खादति), रामः शेते)

b.    अच् : + च्, छ्, श् = अच् श् च्, छ्, श् (रामः +च = रामश्च। यदुश्च, द्रुपदश्च, पाण्डवाश्च)

c.    अच् : + ट्, ठ्, ष् = अच् ष् ट्, ठ्, ष् (रामः + टङ्कयति = रामष्टङ्कयति। गीतायाष्टीका)

d.    अच् : + त्, थ्, स् = अच् स् त्, थ्, स् (रामः + तदा = रामस्तदा, रामस्स्वपिति)

२)      २. अच् : + अश्

a.    अ : + अ = ओऽ (रामः + अस्ति = रामोऽस्ति, अतोऽत्र, कोऽस्ति)

b.    अ : + आ, इच् = अ + आ, इच् (रामः + आसीत् = राम आसीत्, रामः + उवाच = राम उवाच, अत एव, कुत आगतः)

c.    अ : + हश् = ओ + हश् (रामः + हसति = रामो हसति, रामो याति, रामो वसति, रामो लिखति)

d.    आ : + अश् = आ + अश् (रामाः + गच्छन्ति = रामा गच्छन्ति, रामा हसन्ति, रामा लिखन्ति)

e.    इच् : + अश् = इच् र् +अश् (रविः +अस्ति =रविरस्ति, यदुर्वर्तते, कैर्मया, सेनयोरुभयोः, उभयोर्मध्ये)

f.     सः/एषः + अल् (अकारं वर्जयित्वा) = स/एष + अल् (सः + वर्तते = स वर्तते, सः आसीत् = स आसीत्, एष वर्तते, एष आसीत्)

g.   पुनः + अश् = पुन र् + अश् (पुनः + अत्र = पुनरत्र, पुनः + आवर्तते = पुनरावर्तते, पुनरागमनम्)

h.    भ्रातः (ऋकारान्तस्य सम्बोधनान्तं पदम्)+ अश् = भ्रातर् अत्र (मातरागच्छ, पितर्हसतु)